Denk je na over het toepassen van kruidenrijk grasland? Hiermee zet je een concrete stap in verduurzaming. Kruidenrijk grasland is goed in te passen in je bedrijfsvoering en zorgt voor een betere bodemkwaliteit. Van tevoren wil je natuurlijk wel weten waar je aan begint én goed voorbereid zijn. Op deze pagina helpen we je graag op weg met de juiste informatie.
Voordelen van kruidenrijk grasland op een rij:
- Betere bodemstructuur en diepere beworteling. - Meer eiwit van eigen land. - De vastlegging van organische stof, stikstof en koolstof in de bodem is groter. - Meer droogteresistentie en watervasthoudend vermogen. - Een gevarieerd rantsoen met meer vitaminen en mineralen zorgt voor gezondere dieren. - Meer diversiteit in het grasland zorgt voor meer insecten en daardoor meer weidevogels. - In toenemende mate levert het financiële waardering op bij de zuivelcoöperaties.
Misschien ben je allang overtuigd van de voordelen van kruidenrijk grasland, maar dan… Waar start je? en is het wel rendabel genoeg voor jouw bedrijf? De volgende video’s en documenten geven je meer inzicht.
Webinar toepassing kruidenrijk grasland
In een Webinar op 29 maart 2023 bespraken we de voordelen en mogelijkheden van kruidenrijk grasland. Twee boeren vertelden over hun praktijkervaringen met weidevogelbeheer en de inpassing van kruidenrijk grasland.
Dit webinar is de eerste in een reeks webinars ‘Profijt van Duurzaamheid’ die we organiseren voor agrariërs in Noord-Holland. In ieder webinar zoomen we in op een andere specifieke mogelijkheid voor de praktijk. Naast een webinar over grasland, kun je denken aan onderwerpen zoals vanggewassen of krachtvoer van eigen land.
9 x Vraag en antwoord uit het Webinar
Tijdens het webinar zijn veel vragen gesteld over de toepassing van kruidenrijk grasland. We hebben de vragen en antwoorden hieronder op een rijtje gezet.
Kruidenrijk grasland draagt bij aan de diergezondheid; de koeien krijgen alle voedingsstoffen binnen die ze nodig hebben met een gevarieerd rantsoen met vitaminen en mineralen. Met de toevoeging van klavers kun je het eiwitgehalte van het voer verhogen en stikstof uit de lucht binden, waardoor je op bemesting kan besparen.
Ook bevordert het de bodemgezondheid: kruiden en grassen in combinatie wortelen dieper en op verschillende plekken, versterken elkaar en maken meer voedingsstoffen beschikbaar voor de planten. Ook bij droogte en natheid heb je een weerbaarder en betere grasmat met meer droogteresistentie. Kruiden trekken insecten en daarmee vogels aan, dat is goed voor de biodiversiteit. En in toenemende mate krijg je financiële waardering van de zuivelcoöperatie.
Een nadeel van kruidenrijk grasland kan zijn dat een kruid gaat overheersen tot bijna een onkruid, zoals ridderzuring. Mengsels van graszaad en kruiden kunnen duurder zijn om door te zaaien. En net als monocultuur grasland: ganzen lusten ook graag een hapje kruidenrijk grasland.
Zie ook ‘Van gepeperd naar gekruid grasland’ (Louis Bolk Instituut)
Door te sturen met de bemesting die je toepast, want grassen groeien goed op een flinke mestgift en kruiden en klavers doen het beter met minder bemesting. Kortom: meer bemesting leidt tot meer vergrassing. Minder bemesting geeft de kruiden meer ruimte. De kruiden moeten zich ook door kunnen zaaien. Zo eens in de twee jaar moeten ze tot bloei kunnen komen. Overigens komt niet elk plantje op, dat moet je je realiseren. Daarom zaai je ook een mix van kruiden mee, dat komt er altijd wel iets op.
Ook kan je sturen met begrazing en maaien. Kruiden kunnen zich vestigen in een wat opener grasland, een beetje ‘kapotgetrokken’ bijvoorbeeld bij doorzaaien. Als ze eenmaal staan, moeten kruiden wel een bepaalde lengte kunnen krijgen. Dus niet te vaak of te vroeg wegmaaien.
Wim Terlouw heeft ook ervaring met ganzen op zijn grasland. Hij stelt: “ganzen vinden kruidenrijk grasland óók lekker, dat is wel een nadeel. Ganzen vreten bepaalde stukken kort af. Je zou het ook voorweiden kunnen noemen. Wij zaaien nu zacht rietzwenkgras om te kijken of we daarmee ganzen kunnen weren. Het is dus nog even afwachten of dat effectief is.”
Inderdaad, kruiden ontwikkelen zich minder goed met natte voeten. Maar het hangt ook van de kruidenmengsels af die je kiest. Je kan kiezen voor meer mengsels met meer gecultiveerde kruiden of voor mengsels met meer inheemse kruiden.
Veengrond is zuurder en gecultiveerde kruiden en klavers doen het daar minder goed. Inheemse kruiden passen zich makkelijker aan op veengrond. Kies dan een mengsel speciaal voor veengronden met inheemse kruiden. Meer informatie? Lees het handboek kruidenrijk grasland op veen van Wij.Land.
Je kunt kiezen voor vaste zadenmengsels met gecultiveerde of meer inheemse kruiden. Jouw grondsoort is bepalend voor je keuze, kies een ander mengsel op veen, klei of zand. Zadenleveranciers kunnen je adviseren voor jouw grondsoort en gebied en kunnen mengsels op maat maken. Voor de voederwaarde zijn mengsels met gecultiveerde kruiden uitstekend. Voor de biodiversiteit geven mengsels met meerdere inheemse kruiden het beste resultaat. Ook een mix van gecultiveerde kruidenmengsels op sommige percelen en meer inheemse kruiden op andere percelen geeft een goed resultaat. Kijk bijvoorbeeld eens naar de slootkant, waar je minder bemest en waar inheemse kruiden van nature een kans krijgen. De koeien vreten daar ook graag en halen wat ze nodig hebben uit ‘het medicijnkastje van de natuur.’
Wim Terlouw vertelt: “We hebben een mix van productief kruidenrijk grasland op sommige percelen en meer inheems kruidenrijk grasland op andere percelen. Het inheemse grasland trekt veel insecten en dus weidevogels, ook het productieve grasland doet het goed. Doordat we het vee omweiden en voorweiden, bieden we altijd grasland met kort gras om te broeden en eten en lang gras om te schuilen. Eigenlijk is het een soort mozaïekbeheer. Juist met de afwisseling en voorweiden houd je voldoende weidevogels.”
Exoten en gecultiveerde kruidensoorten komen van overal op de wereld. Onze inheemse insecten zijn daar niet altijd op ingesteld, bijvoorbeeld de lengte van hun tong is onvoldoende, zodat ze geen nectar uit de bloemen kunnen halen. Met inheemse gewassen kunnen ze zich beter voeden.
Ridderzuring kan een lastig onkruid zijn. Je houdt ridderzuring onder controle door pleksgewijs aanstippen met middelen en door pleksgewijs bestrijden met een penwortelsteker (onkruidstrijker) helemaal uitgraven met een schep. Vaker kort afmaaien, soms ook pleksgewijs, helpt ook om ridderzuring uit te putten. Wim Terlouw adviseert: “Begin met kruidenrijk grasland op een perceel dichtbij huis waar je makkelijk even langsloopt. Start niet op een perceel ver weg waar de bestrijding lastig is. En kies, als je begint een perceel waar weinig onkruid staat (weinig bodemvoorraad aan zaden van ridderzuring).”
Voornamelijk rode klaver, witte klaver, cichorei, smalle weegbree. En een deel luzerne (vanwege de diepe worteling en het eiwit). Wij hebben kalkrijke grond, daar doen deze kruiden het goed op.
Video’s Kruidenrijk grasland in de praktijk
Al veel boeren in Noord-Holland zijn met kruidenrijk grasland aan de slag gegaan. Bekijk de ervaringsverhalen.
Kruidenrijk grasland op veengrond
Hoe krijg je dan kruiden in je grasmat wanneer je boert op veengrond? Wat past er bij jouw specifieke bedrijfsvoering en grondsoort? En wat komt er kijken bij het beheer? En wat levert het economisch en ecologisch precies op? Je ontdekt het in het handboek van Wij.land.
Interesse in kruidenrijk grasland?
Wil je meer weten over kruidenrijk grasland of wil je graag jouw mogelijkheden bespreken? Neem contact op met het Uitvoeringsteam Voedselvisie Provincie Noord-Holland, Maria van Boxtel en Rob Janmaat – rj@delynx.nl
Blijf op de hoogte
Volg Boer & Business in Balans op LinkedIn en/of schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan houden we je regelmatig op de hoogte van nieuws en activiteiten op weg naar een duurzamer voedselsysteem in Noord-Holland.