Eiwittransitie:
Zowel dieren als planten kunnen bronnen van eiwit zijn in onze voeding. Vlees, zuivel, ei en vis zijn voorbeelden van dierlijke eiwitbronnen; en granen, noten en peulvruchten van plantaardige eiwitbronnen. De Gezondheidsraad adviseert om meer plantaardig en minder dierlijk te eten, en dus om vaker te kiezen voor plantaardige en minder vaak voor dierlijke eiwitbronnen. Dit draagt ook bij aan klimaatdoelstellingen: met een meer plantaardig dieet beperk je je CO2 uitstoot. Dit heet ‘eiwittransitie’. Bron: Voedingscentrum
Europese context
Met de Farm to Fork strategie wil Europa de transitie naar een duurzaam voedselsysteem versnellen dat: - Een neutrale of positieve impact heeft op de omgeving - Klimaatverandering helpt tegengaan en is aangepast op de gevolgen daarvan - Het verlies aan biodiversiteit omkeert - Zorgt voor voedselzekerheid, voeding en publieke gezondheid, zodat iedereen toegang heeft tot voldoende, veilig, voedzaam en duurzaam voedsel - Betaalbaar blijft, economisch eerlijker is en het concurrentievermogen van de EU-voorzieningssector en eerlijke handel bevordert.
Nationale context
Om minder afhankelijk te worden van importstromen van eiwitrijke grondstoffen (soja) van buiten de Europese Unie, stimuleert het Rijk de komende 5 tot 10 jaar de teelt van eiwitrijke gewassen zoals veldbonen en aardappelen. Ook wordt er geïnvesteerd in onderzoek naar andere innovatieve eiwitrijke bronnen voor zowel mensen als dieren, zoals insecten en micro-algen. Daarnaast wil het kabinet verder experimenteren met het halen van eiwitten uit reststromen, bijvoorbeeld uit keukenafval. De NES (Nationale Eiwitstrategie) draagt ook bij aan de transitie naar duurzame landbouw, betere bodemkwaliteit, meer biodiversiteit, minder emissies, het tegengaan van voedselverspilling en een betere balans tussen plantaardige en dierlijke consumptie.
Op 14 juli 2022 is de Green Deal ‘Eiwitrijke Gewassen’ ondertekend door 57 partijen uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden. Ook provincie Noord-Holland is één van de ondertekenende partijen.
Provinciale context
De ambitie van Provincie Noord-Holland is een dieet van 60% plantaardig – 40% dierlijke eiwitten in 2030. In de Provinciale Voedselvisie staat de ambitie voor de eiwittransitie opgeschreven. De eiwittransitie wordt vanuit de provinciale Voedselvisie met verschillende activiteiten gestimuleerd, waaronder: - Het opstellen van een SWOT analyse van eiwitstakeholders in Noord-Holland en bijdragen aan netwerkvorming. - Financieel bijdragen aan het programma van The Protein Community (TPC). - Samenwerken met andere ‘eiwitprovincies’ aan de realisatie van doelen die in de Nationale Eiwitstrategie zijn opgenomen. - Er is een eiwitbelevingskavel op de Floriade gerealiseerd in samenwerking met een aantal provincies. - Samenwerken met Voedsel Verbindt aan een vervolg-LIVE-netwerkbijeenkomst Eiwittransitie op 29 september 2023. - Bijdragen aan de totstandkoming van de Green Deal Eiwitrijke gewassen. - Met onze cateraar sloten wij de Green Deal ‘Overheidslocaties, eten uit de korte keten’. Daarmee is er aandacht voor meer plantaardige eiwitten in ons eigen bedrijfsrestaurant. - Het monitoren van eiwitten van eigen land (melkveehouderij) alswel de ontwikkeling van eiwitrijke gewassen in feed en food via Agrimatie. - Eiwitprojecten kunnen op de Voedselvisie subsidieregelingen aanvragen indienen. - Ondersteuning op innovatie in Agri & Food vanuit de instrumenten: MIT, GO!-NH, PIMNH, ROM in west. Voorbeelden van eiwitprojecten uit onze provincie zijn: Bean me up! Noord-Holland tekent Green Deal Catering Kringlooplandbouw Texel Zeewier in een gezonde melkveehouderij (POP3)
Gemeentelijke context
Zaanstad Zaanstad heeft relatief weinig veeteelt en landbouw, maar wel een florerend voedingsmiddelencluster met veel internationale en lokale bedrijven. Dit biedt kansen voor nieuwe ondernemers om een rol in deze keten te vervullen. Het nieuwe college geeft in het coalitieakkoord (juni 2022) aan: Er zijn verschillende Zaanse ondernemers die innovatief werken aan lokaal geproduceerde plantaardige producten. Samen met de gemeenteraad willen wij initiatieven ontplooien die op de lange termijn de consumptie van dierlijke eiwitten verminderen en de productie van plantaardige eiwitten vergroten.
Amsterdam Voor een grootstedelijke gemeente zijn er veel kansen aan de voedselconsumptie kant van de eiwittransitie. Hierbij wordt er op gemeentelijk niveau aandacht besteed aan zowel de consument als de voedselomgeving. Bij consumptiegedrag gaat het daarbij niet alleen om het maken van individuele keuzes, maar juist ook over sociaal-culturele routines en voedselvaardigheden. Denk bij de voedselomgeving aan onder andere de horeca, maatschappelijke voorzieningen en de openbare ruimte. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de ondernemer die het voedselaanbod presenteert (zoals horeca) en de ondernemer die het voedselaanbod ontwikkelt.