Welke reis heeft ons voedsel afgelegd? Een teelt- en gewasprecisietraceringssysteem kan dit tot aan het eind van de keten inzichtelijk maken. Informatie over herkomst en behandeling van producten is waardevol omdat het inefficiënties in het systeem zichtbaar maakt en daarmee kan bijdragen aan een duidelijke vermindering van teeltverlies. Ook draagt het bij aan een transparanter proces voor landbouwers en ketenpartners. Plus: meer inzicht in de herkomst van de producten voor de consument. Een samenwerking van Noord-Hollandse partijen zorgt met POP/EIP-subsidie voor de ontwikkeling van zo’n precisietraceringssysteem.
Zes partijen zijn sinds 2021 aan de slag om een automatisch teelt- en gewasprecisietraceringssysteem te ontwikkelen op het gebied van gewasteelt, verwerking en distributie van landbouwproducten:
- Gourmet B.V. (Lutjebroek)
- Jong Technologie B.V. (Enkhuizen)
- Boots Bloembollenselectie B.V. (Hem)
- Wiskerke Unions B.V. (Kruiningen)
- Open Universiteit Heerlen & Hogeschool Windesheim
- Gourmet Logistiek B.V. (Lutjebroek)
De hoofdprojectleider is Gourmet B.V: een internationale teler, verpakker en leverancier van uien, sjalotten en knoflook in Noord-Holland. Het bedrijf produceert jaarlijks, samen met zijn contracttelers, meer dan 60.000 ton aan gewassen. Gourmet regelt het gehele proces van de productie, beheer en controle tot aan het transport.
Doelstellingen
Met het automatische systeem wordt het teelt- en verwerkingsproces ketenbreed traceerbaar en inzichtelijk. Zo kan voedselverspilling door inefficiënte processen met de helft verminderen. Ook draagt het bij aan kostenverlaging in de landbouw. Verder wordt de ecologische footprint van landbouwproducten tot in de winkel in kaart gebracht.
Mathieu Boots van Gourmet B.V. vertelt: “Erg fijn dat we met zo’n traceringssysteem onze kosten kunnen verlagen en verspilling tegen kunnen gaan. Ook kunnen we zo voldoen aan de steeds strengere eisen vanuit de overheid. Maar daar draait het bij ons niet alleen om: transparantie in de sector wordt steeds belangrijker. Voor onze partners, én onze klanten. Het systeem dat wij nu ontwikkelen, draagt hieraan bij. Hierin lopen we graag voorop.”
Nu nog vaak veel handwerk voor een juiste teelt- en gewastracering
Boots: “Als er een partij uien of sjalotten van een van onze contracttelers binnenkomt wordt de voorste kist vaak handmatig voorzien van een sticker met een code. Daaraan zien we de herkomst en hoe lang het op voorraad staat. In het nieuwe systeem willen we elke kuubkist voorzien van een tag met een bar- of qr-code, in combinatie met scansoftware en gekoppeld aan ons boekingssysteem. Zo kunnen we iedere kist apart volgen door de hele keten heen.”
Dat zorgt voor meer transparantie binnen de keten . “Er is standaard uitval tussen het moment dat een veldpartij bij ons binnenkomt , en wat wij uiteindelijk verpakt kunnen verkopen – alleen al door indroging, of door kluiten ertussen. Met het nieuwe systeem wordt ook de teler veel meer meegenomen in het bewaar- en sorteerproces. Hij moet bijvoorbeeld tussentijdse wegingen bevestigen, waarna het in het systeem ook echt vastligt.
Het systeem biedt door de registratie per kuubkist ook mogelijkheden om beter te plannen , om zo bijvoorbeeld mindere partijen of delen daarvan eerder de deur uit te doen. Dat gaat enorm veel uitval schelen, zowel binnen Gourmet als bij de eindklant.
Kortom: alle informatie die ontstaat tijdens de route die het product aflegt van het land tot de klant wordt vastgelegd via één platform, per verpakking nauwkeurig, waarbij alle partners in de keten toegang hebben tot dezelfde gegevens .
Verwachte resultaten op een rij
De partijen werken in dit project toe naar o.a. de volgende resultaten:
50% reductie in afvalstromen: van 10% naar 5% uitval van uien, sjalotten, knoflook en bloembollen bij Gourmet, Boots Bloembollenselectie en Wiskerke (een jaarlijkse reductie van 6.000 ton).
Een platform (cloud) waarin traceringshandelingen automatisch geregistreerd en beheerd worden. Het gaat hierbij om de eigen productie en import- en export.
Data-ontsluiting en -koppelingen zijn essentieel, om het systeem in de toekomst te kunnen uitbreiden. Uiteindelijk zorgt dit voor sluitende, verifieerbare productherkomstracering en voedselveiligheid van de teelt- en verwerkingsketen.
Een nieuwe methodiek in de landbouwindustrie waarmee grondstoffenverbruik visueel en datagedreven inzichtelijk wordt gemaakt. Denk aan bewatering (liters), bemesting (kg) en bestrijdingsmiddelen (kg). Ook wordt de opbrengst per teeltperceel inzichtelijk, net als een footprint-bepaling (CO2).
‘Hoe gaan we dit voor elkaar krijgen?’
In dit project zijn verschillende stappen noodzakelijk. Zo gaan de partijen aan de slag met (voor)onderzoeken, R&D (Research & Development), pilots en experimenten.
Boots licht toe: “Bij Gourmet B.V. hebben we al sinds enkele jaren een ERP-oplossing (Enterprise Resource Planning; het systeem voor inkoop- en verkoop). De software beschikt over een contractenmodule waarin afspraken vastgelegd worden over de leverperiode, de prijzen en eventuele boeteclausules. Ook de functionaliteiten voor partijtracering en containerregistratie bieden voor ons veel toegevoegde waarde. Een deel hiervan is een voorraadbeheersysteem. We kunnen hier nu deels op voortborduren.”
Ondertussen zijn de mogelijkheden voor Blockchain verder onderzocht. “Een student heeft ons hierbij geholpen. Hij heeft alle mogelijkheden in kaart gebracht. Blockchain is een database waarin verschillende vormen van gegevensuitwisseling opgeslagen worden. Het worden blokjes informatie die digitaal ‘ondertekend’ zijn door de partijen. Zonder tussenkomst van een derde partij en ze worden direct versleuteld opgeslagen in de database.”
Boots vervolgt: “We gaan in november starten met de pilotfase op basis van het onderzoek. We leggen de data van de gehele route die het product aflegt vanaf het land tot de klant, gedetailleerd en per processtap direct definitief vast. Zo is er altijd inzicht en is er achteraf geen discussie meer over bijvoorbeeld herkomst en gewicht. Hiermee wil Gourmet de transparantie nog verder verbeteren.”
Ook zijn de partijen aan de gang gegaan met RFID: chiptechnologie. “Deze chips hebben we al in kisten met onze producten geplaatst. De informatie is nu af te lezen op tablets en andere apparaten, in plaats van een sticker die eraf gehaald moet worden. Het picken met heftrucks gaat nu al een stuk efficiënter.”
De plannen voor de toekomst
De verwachting is dat het traceringssysteem later in 2023 up and running is. Boots vertelt: “De komende tijd richten we ons op verschillende ontwikkelingen. Zo komt er een teeltapp voor onze contracttelers. Hierin kunnen zij de groei monitoren, inclusief het beheer. Het hele proces wordt volledig inzichtelijk. Dit helpt bij het efficiënter werken en geeft ook meer informatie over opbrengsten en verlies.”
Verder zijn de partijen bezig met de ontwikkeling van een platform voor consumenten. Boots vertelt: “Hierop kunnen ze alle informatie vinden over onze producten. Dus: waar komt het vandaan, welke ‘reis’ heeft dit product afgelegd? Via een QR-code op de verpakking komen ze op deze website. Dit hopen we zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen. Van land tot klant, dat kun je wel zeggen zo.”
Meer weten?
Wil je meer weten over dit project? Neem dan vrijblijvend contact op met Mathieu Boots, via mathieu@gourmet.nl of telnr. 085 6255001.
Dit project is mogelijk gemaakt door steun van de provincie Noord-Holland en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland (POP-EIP).
