Janny Gerritsen en Daniëlle Lieuwen: samen vormen de twee beleidsadviseurs een tandem als het gaat om de Voedselvisie van provincie Noord-Holland en dan vooral in de realisatie ervan. Begin 2021 is de Voedselvisie vastgesteld door Provinciale Staten. En achter de schermen wordt veel werk verzet.
Janny: “Met de Voedselvisie wil de provincie de transitie in de landbouw verder in beweging zetten, door alle schakels van de voedselketen hier in mee te nemen. Kort gezegd: in plaats van alleen agrariërs op te roepen zaken anders aan te pakken, benaderen we het voedselsysteem van A tot Z – inclusief consumenten. En omdat de provincie zelf niet over de hele keten gaat zoeken we de samenwerking op, waarbij we kijken naar waar we kunnen stimuleren en ondersteunen.”
Juist omdat de provincie bij uitstek de verbinding zoekt, zijn bij de totstandkoming van de Voedselvisie veel verschillende organisaties en mensen uitgenodigd om mee te denken. Daniëlle: “We hebben verschillende gesprekstafels georganiseerd met onder andere de thema’s agri & food, voedselverspilling, bodem en water. Er zijn best wat onderwerpen en vraagstukken waar je misschien niet meteen aan denkt, maar die wel degelijk met onze voedselketen te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan afvalverwerking; van het voedsel zelf én van verpakkingsmaterialen. De Voedselvisie richt zicht op een beter evenwicht tussen ecologische, economische, ruimtelijke en sociale belangen. Daar worden vervolgens opgaven aan gekoppeld. Een voorbeeld hiervan is de overgang naar regeneratieve landbouw. Je kunt niet tegen telers zeggen ‘en nu zorg je dat je regeneratief gaat werken’ en verder niets doen. Een dergelijke omslag vraagt om een andere manier van telen met een andere impact op bodem, water en biodiversiteit. Het gaat er juist om ondernemers in hun kracht te zetten. Dat kan door kennisdeling, door financiële middelen, door met elkaar in gesprek te gaan.”
Duurzame toekomst
Samenwerking is vanzelfsprekend een prachtig uitgangspunt. Toch zit iedere partij in een andere rol met andere belangen. Janny: “Dat is natuurlijk helemaal waar. Wel ben ik ervan overtuigd dat we in de basis hetzelfde willen en wensen voor -in dit geval- de agrarische sector en onze voedselketen: een duurzame toekomst. Als provincie kijken we met een brede blik en een organisatie als de greenport vertegenwoordigt met name de sector, waarbij een grote groep ondernemers is betrokken. Ondernemen gaat over geld en over omzet, we zijn ons bewust van dat economische aspect. Zelf bewegen we in een politiek speelveld, dat leidt er soms toe dat er keuzes worden gemaakt die voor anderen niet meteen logisch lijken. En als provincie hebben we ook veel aandacht voor ecologie – net als veel agrariërs trouwens. Dat is precies waarom we de Voedselvisie vanuit vier kanten aanvliegen, dus én economisch, én sociaal, én ruimtelijk én ecologisch.” Daniëlle: “We hebben enorm goede landbouw hier in Nederland en vooral ook in Noord-Holland, maar de druk op de sector en op ons voedselsysteem is groot. Als verdienmodellen onder druk komen te staan is opschaling een verwacht gevolg. En dat zou niet nodig moeten zijn, vanwege de negatieve impact die dat veelal met zich meebrengt op onze leefomgeving. Uitgangspunt is dat zowel de agrariërs, als de dieren en de planeet het zo goed mogelijk hebben. Je wilt dat mensen voldoende kunnen verdienen en de waardering krijgen die ze verdienen, en tegelijkertijd zo duurzaam mogelijk kunnen werken.”
Oliemannetje
De Voedselvisie gaat uit van drie thema’s: regeneratieve landbouw , het sluiten van kringlopen en de korte keten. . “Met deze thema’s wordt de verbinding met de Greenport goed zichtbaar. We hebben niet de illusie alle stappen binnen deze thema’s zelf te kunnen organiseren. Liever sluiten we aan op plekken waar al veel enthousiasme en energie zit. Als provincie fungeren we dan als oliemannetje. Dat doen we onder andere met subsidies, gesprekken en lobbywerk en in communicatie, zoals het platform www.boerenbusinessinbalans.nl. Hoewel we nog niet formeel van start zijn gegaan, hebben we al wel één projectaanvraag gehonoreerd met de Voedselvisie in ons achterhoofd: Biodivers Perspectief, een programma voor natuurinclusief leren. Het Clusius College biedt een lespakket over natuurinclusieve landbouw aan haar studenten aan, inclusief een practoraat met onder andere Demoleerbedrijven die de studenten kunnen bezoeken, onderzoeksopdrachten en masterclasses. Uiteraard spelen we met de Voedselvisie ook in op het nieuwe Europese beleid Farm to Fork (of: van boer tot bord), het al langer bestaande topsectorenbeleid en nieuwe POP-regelingen waar we mee aan de slag kunnen. Er zijn dus meer dan genoeg ingangen en haakjes om op verder te bouwen. Je zou kunnen stellen dat we met de Voedselvisie een soort herijking hebben gedaan vanuit de vraag: waar gaan we komende tijd op inzetten?” Voor Janny en Daniëlle betekent de Voedselvisie dus zowel een nieuwe richting als blijven werken aan de basis. Danielle: “Het blijft zoeken naar hoe de politiek en het boerenerf zo dicht mogelijk bij elkaar kunnen komen. Ambities genoeg, maar het moet ook haalbaar zijn. Gelukkig komen we onderweg ontzettend veel enthousiaste mensen tegen. De weg die we met elkaar willen bewandelen is misschien niet altijd makkelijk; toch zien we grote bereidheid om samen de schouders eronder te zetten. En dat geeft ons weer energie!”
De Voedselvisie is vastgesteld door Provinciale Staten en heeft een looptijd van tien jaar. In 2024 vindt een tussentijdse evaluatie plaats.