Op het eiland Texel gebruiken ze al eeuwenlang zoveel mogelijk eigen bronnen om zo min mogelijk van buitenaf aan te moeten kopen en daarom een voorbeeld voor anderen als het gaat om kringlooplandbouw. Maar het kan nog altijd beter. Een studiegroep met zowel Texelse veehouders als akkerbouwers is voortdurend op zoek naar mogelijkheden om de bedrijfsvoering te optimaliseren. Samenwerking wordt gestimuleerd en steeds verder uitgebreid. Binnen de studiegroep ligt de nadruk op onderwerpen als het sluiten van de stikstofkringloop, het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid, van water vasthoudend vermogen, van de biodiversiteit en het creëren van nieuwe verdienmodellen.
Het project ‘Kringlooplandbouw Texel’ is in 2019 gestart naar aanleiding van een onderzoek door Siem Vlaanderen voor zijn opleiding aan de hogere landbouwschool. In dit onderzoek is gekeken naar de mineralenkringloop op het eiland Texel met een focus op stikstof en fosfaat. De leidende vraag hierin was hoeveel mineralen worden aan- en afgevoerd en waar kunnen de verliezen verkleind worden. Nadat de resultaten werden gepresenteerd door bodemdeskundige Coen ter Berg gaven nagenoeg alle aanwezige agrariërs aan mee te willen doen aan een vervolg. Zo is een studiegroep opgericht over de manier van boeren op Texel en de mogelijkheden die er liggen om de samenwerkingen tussen akkerbouw en veehouderij nog beter te benutten.
Onderzoeker Siem Vlaanderen brengt in vier video’s een aantal cruciale momenten in beeld, waarop de Texelse kringlopen (kunnen) sluiten.
Vlaanderen: “Op het eiland Texel is men al eeuwen gewend om de eigen resources zo goed mogelijk in te zetten en zo min mogelijk externe inputs aan te kopen. Het sluiten van bodem-plant-mestkringlopen kan altijd nog sterker. Bijvoorbeeld door het sluiten van de stikstofkringloop, het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid, het water vasthoudend vermogen, het inpassen van natuurinclusieve landbouw en het creëren van nieuwe verdienmodellen. Dit alles met het uiteindelijke doel meer inkomen te genereren met minder inputs!”
- 1. Een kijkje in Texelse bodem
Huib Schoonhoven en Karin Kuiper hebben bij de bijeenkomst met bodemdeskundige Coen ter Berg een item over de te Texelse bodem gemaakt. Hiervan is een kort filmpje gemaakt dat een goed beeld geeft van de sfeer en de boodschap van de bijeenkomst en kringlooplandbouw Texel. De bodem is de basis voor ieder agrarisch bedrijf. Daarnaast is het ook het duurste productiemiddel voor een boer. Opvallend is dat we nog relatief weinig weten over de werking van de bodem. Wat is de invloed van verschillende grondsoorten op de eigenschappen van de bodem? En hoe kan de bodem het best bewerkt worden?
2. Vormen van het winterrantsoen
Op een melkveebedrijf is het de uitdaging om zoveel mogelijk eigen ruwvoer te benutten tot melk. Zelfstandig voeradviseur Henry van Ittersum laat bij twee veehouders zien hoe dit kan. Hij beoordeelt de mest, de pensvulling, zeeft het voer in een schudbox en beoordeelt de kwaliteit van het ruwvoer. Zijn conclusie is dat de melkveehouders durf moeten hebben om minder krachtvoer te voeren en de eiwitbrok gerichter kunnen inzetten. “Dit bespaart zo 20 tot 30 procent op krachtvoerkosten.”
Video Player
3. Belang van de laatste snede, met najaarsgras en samenwerking de kostprijs drukken
In de melkveehouderij wordt steeds meer gefocust op het oogsten van eiwit van eigen land. De najaarssnee bevat veel eiwit en wordt daarom steeds belangrijker. In dit filmpje vertelt de familie Van der Star hoe ze hun herfstgras zo optimaal mogelijk oogsten en inzetten in het rantsoen. De vierde snede blijkt heel mooi te passen bij de eerste snede. „Als je de kostprijs daarmee laag kunt houden, dan moet je die laatste liter niet willen melken”, zo luidt het motto van de ondernemers. Ook komt de samenwerking met akkerbouwer Langeveld aan bod. “De sleutel is dat je moet geven en nemen. Je moet niet op de laatste kuub mest, of op de laatste euro. Je moet het met elkaar oplossen!”
Video Player
4. Korte ketens en samenwerkingen, nieuwe verdienmodellen met eiwit van eigen land
De zoektocht naar een verduurzaming van de landbouw is niet makkelijk en vereist een lange adem! Schapenboer Jan-Willem Bakker houdt zijn schapen op het oudste stukje van Texel. Zijn bedrijf verandert snel en hij wil graag een krachtvoeder van het eiland kunnen voeren. Akkerbouwer Klaas en Kees Lap telen veel verschillende gewassen en zijn niet bang om iets nieuws te proberen. Lukt het de beide bedrijven door samenwerking meer eiwit van eigen land te oogsten en is dit ook rendabel?
Video Player
De video’s zijn gemaakt samen met Huib Schoonhoven en Karen Kuiper (Schoonhovenproducties) en zijn eerder verschenen op Melkvee.nl.
Schapen en erwten, over hoe de kringlooplandbouw op Texel vorm krijgt
In het voorjaar van 2020 is door Siem Vlaanderen (Boerenverstand) een nieuw projectvoorstel ingediend bij de provincie. Met de duurzame teelt van erwten wordt de bodem van de boer vruchtbaarder. Van de erwten wordt o.a. soep gemaakt. Wat overblijft is voer voor de schapen. Het Texels lamsvlees staat op het menu bij de inwoners en in de restaurants. Klik hier voor meer informatie en het bijbehorende filmpje.
Wat is kringlooplandbouw eigenlijk?
Frank Verhoeven van Boerenverstand legt in deze link uit wat het is en hoe het in Brabant aangepakt wordt.