In het koolstofproject werken studenten en onderzoekers samen aan een manier om het organische stof gehalte in de bodem te bepalen aan de hand van satellietbeelden. Dit gebeurt in opdracht van Provincies Noord-Holland en Flevoland.
Wat is organische stof?
Organische stof is het biologische materiaal in de bodem, dat afkomstig is van micro-organismen, planten en dieren. Organische moleculen bevatten altijd atomen koolstof (C ) en bijna altijd ook (eventueel onder andere) waterstof (H) en zuurstof (O).
Waarom zou je organische stof willen meten?
Organische stof is van groot belang voor de bodemstructuur, bewerkbaarheid, vochthuishouding, bodembiodiversiteit, nutriëntenkringlopen, weerbaarheid tegen ziekten en plagen en daarmee het bodem- en watersysteem. Het is voor een natuurlijk gezond gewas dus belangrijk om een goede kwaliteit en kwantiteit organische stof in de bodem te onderhouden. Om teeltmaatregelen te stimuleren die zorgen voor het behoud of de versterking van een gezonde bodem, wordt gewerkt aan beloningssystemen om de ondernemer tegemoet te komen in de kosten. Om de voortgang te monitoren is hierbij een adequate meetmethode essentieel.
Van traditionele grondmonsteranalyse naar meten met behulp van satellietbeelden
Momenteel wordt organische stof gemeten met behulp van traditionele grondmonsteranalyse, waarbij 1 mengmonster per perceel wordt genomen; Men steekt op meerdere plekken in het veld wat grond uit, roert dit door elkaar en stuurt dit op naar een laboratorium. Een nadeel hiervan is dat je een gemiddelde analyse krijgt voor een perceel.
Op satellietbeelden is ook te zien op welke plekken veel of juist weinig organische stof in de bodem voorkomt. Dit kan alleen wanneer de grond droog is en kaal ligt (onbegroeid is). Elke 5 dagen worden er satellietbeelden gemaakt van Nederland met de satelliet Sentinel-2. In de database van de Sentinel-2 kun je (gratis) de beelden van een perceel terugzoeken op het moment in het teeltseizoen dat de bodem daarvan kaal ligt en het droog is. Dat geeft de mogelijkheid om perceelkaarten te maken waarop plaats-specifieke verschillen in organische stof zichtbaar worden met een resolutie van 10×10 m. Hoe geschikt satellietbeelden zijn als meetmethode voor organische stof gehalte en basis voor het stimuleren van de juiste teeltmaatregelen wordt in dit project onderzocht.
tekst loopt door na afbeelding
Het betrekken van onderwijs
Het is belangrijk dat het onderwijs aansluit bij actuele ontwikkelingen in de samenleving en de beroepspraktijk. Studenten vanuit MBO, HBO en WO zijn bij dit project betrokken in het kader van ‘groene’ kennisontwikkeling, maar ook praktijktoepassing.
Douwe Dijkstra (student Aeres Hogeschool): ‘Wat ik geleerd heb is dat de boeren heel veel over hun perceel kunnen vertellen, maar dat bodemkaarten en organisch stof kaarten toch meer op detail aangeven waar de verschillen zitten in een perceel. In de toekomst zal er daarom nog wel winst zijn te behalen, door bijvoorbeeld plaatsspecifiek de grond te bewerken en bemesten’.
Wil je nog meer weten over de aanpak van het Koolstofproject?
Kijk dan onderstaande video met daarin aan het woord:
- Ilse Zaal – Gedeputeerde, Provincie Noord-Holland
- Bas van Wesemael – Hoogleraar fysische geografie, Université catholique de Louvain (0:40)
- Gera van Os – Lector Duurzaam bodembeheer, Aeres Hogeschool (2:35)
- Niels Post – Student, Clusius College (4:19)
- Gijs Staats – Student, Aeres Hogeschool (5:29)
- Karin Pepers- Onderzoeker-docent bodemkunde, Aeres Hogeschool (9:03)
Publicaties
Presentatie – Klimaat en organische stof – Gera van Os Aeres Hogeschool
Presentatie – Koolstof in de bodem – Paul van Melick Aeres Hogeschool
Presentatie – Opening kennisdeeldag Sentinel als koolstofmonitor 2020
Presentatie – Kaarten van organische stof in kale akkers – Bas van Wesemael UCLouvain
Eindverslag – Veldvalorisatie voor C-vastlegging in de bodem
