Overal in Noord-Holland wordt hard aan de voedseltransitie gewerkt. Zo ook op Texel. Hier is vanuit een consortium het Lerend Netwerk Texel opgestart als onderdeel van de Voedselvisie. Praktisch aan de slag gaan met het herstel van ecologische en sociale waarden op Texel; dat is het doel van dit netwerk, met behoud of zelfs verbetering van het verdienvermogen van de boer regeneratief en circulair werken.
Landbouw op Texel
De landbouw op Texel staat onder druk. Het eeuwenoude cultuurlandschap met de karakteristieke landbouwelementen, zoals tuinwallen en schapenboeten is voor agrariërs erg duur in onderhoud. Kleinschalige veehouderij wordt steeds vaker vervangen door (grootschalige) akkerbouw, wat ook druk legt op belangrijke ecologische corridors. Ook kampt Texel met een uitdaging rondom zoetwater. In het najaar en de winter is er voldoende, maar door de totale afhankelijkheid van hemelwater ligt in de zomer verzilting op de loer. Het grootschalige toerisme zorgt daarnaast ook voor uitdagingen voor de landbouw en natuur van het Waddeneiland. Ondanks deze uitdagingen is er een groot aantal bedrijfsopvolgers in de sector, wat aangeeft dat de sector actief is, en klaar voor de toekomst.
Over het lerend netwerk
Een toekomstbestendig Texel: het consortium gelooft dat het mogelijk is. In het consortium zitten belangrijke Texelse stakeholders: Nationaal Park Duinen van Texel, Agrarische Natuurvereniging van Texel (De Lieuw), Natuurmonumenten, en ondernemers waaronder Dapper Texel en I Love Texel. Samen hebben deze partijen aan Wij.land gevraagd om te helpen bij het realiseren van een lerend netwerk voor regeneratieve landbouw.
Het doel is uiteindelijk om de bodemgezondheid op Texel te verbeteren, het gebruik van externe inputs (zoals krachtvoer en kunstmest) te verminderen en de biodiversiteit te versterken. Een groep van 25 deelnemers wordt hierin begeleid tot eind 2024. Daarnaast wordt er gekeken naar korte keten initiatieven om een lokaal verdienmodel voor duurzame agrarische ondernemers te creëren. De voedselproductie op Texel is sterk verbonden met toerisme, en de 1 miljoen gasten die Texel jaarlijks ontvangt bieden kansen voor duurzame verdienmodellen.
Het project ziet ook kansen in de samenwerking met lokale ondernemers via het Texels Ondernemers Platform (TOP). Texel kan een broedplaats zijn voor regionaal verankerde natuurinclusieve kringlooplandbouw en kan zich onderscheiden door een selectief samengestelde portfolio aan regioproducten. Tot slot is er een samenwerking met Vonk in het Voedselvisie-project “Biodivers Perspectief”.
Hoe staat het ervoor?
De afgelopen jaren is er hard gewerkt aan het project, met mooi resultaat. Er is inmiddels een groep Texelse boeren bij elkaar gekomen bij een bodemcursus, wat onderdeel is van het bodemtraject dat met hulp van de subsidie aangeboden wordt. Hier kunnen agrariërs hun ervaringen delen over de kleine aanpassingen die ze hebben gedaan om het bodemleven te stimuleren. Ook krijgen ze op het eigen bedrijf adviezen over het bodemleven en het versterken van de bodemstructuur. Er doen nu zo’n 25 boeren mee, die samen een lerend netwerk vormen. Op dit moment zijn de projectleiders op zoek naar subsidiekansen om vervolg te geven aan dit succesvolle Icoonproject.
Eind augustus 2024 was er een sessie over een ander projectonderdeel binnen het Lerend netwerk: het sluiten van de kringloop met erwten in (schapen)voer. Eiwitrijke veldbonen en erwten van Texelse bodem kunnen namelijk ingezet worden als schapen- en koeienvoer. (lees hier meer daarover)
